नदीचे आत्मवृत्त

         नदीचे आत्मवृत्त 

(The Autobiography of a River)

        मी विस्तारित आणि अफाट नदी आहे. माझे घर बर्फीय उत्तरेच्या टेकड्यात आहे. माझा उगम हा हिम नदी आणि इथपर्यंत माझ्या प्रवाहाची सुरुवात पर्वताच्या बाजूने झाली. माझे वडील बर्फीय शिखर आहे. माझ्या उगमस्थानातून मला ओढे, नाले येऊन मिळतात आणि माझे पात्र अफाट होते. माझ्या प्रवासाची सुरुवात अगदी साधी आहे. माझ्या प्रवासाचे ध्येय नेहमी एकच आहे प्रचंड समुद्रात सामील होणे, माझे वाहणे सरळ, अनेकविध शहरातून व खेड्यांतून मी लोकांच्या जगण्याची साक्षीदार आहे. मी प्रत्येक ठिकाणी प्रवाहाच्या माध्यमातून जाते. मी शांत साक्षीदार आहे. मी पाहते परंतु बोलू शकत नाही. मी शेती सकस बनवते आणि लोकांना पाण्याचा पुरवठा करते. धरण बांधल्यावर मला ओलांडून जातात. धरणाच्या बाजूने माझा स्तर विस्तारतो आणि माझ्या पाण्याचा वापर शेती आणि विजेसाठी होतो. पावसाळ्यात मी खूप विस्तारते आणि प्रक्षुब्ध होते. कधी-कधी मी पूर्णतः भरून वाहू लागते. पावसाळ्यात पूर स्थितीवेळी नेहमी विध्वंस करण्याची पूर्ण क्षमता माझ्यात आहे. घरे, गुरेढोरे यांचा नाश करते आणि शेतकऱ्यांना मोठा तोटा सहन करावा लागतो. माझ्या प्रवाहात अनेक लोक वाहून जातात. परिणामावर विसंबवून राहू नका तर मी मानवाच्या खूप उपयोगी आहे. माझे पाणी शेतीसाठी, पिण्यासाठी, विजेच्या निर्मितीसाठी, धुण्यासाठी आणि कारखान्यात वापरतात. वसंत ऋतूत गवत आणि जंगली फुले माझ्या काठावर येतात. सायंकाळी लोक माझ्या काठावर बसून गारवा अनुभवतात. लोक माझ्या पाण्यात अंघोळ करतात आणि देवाची प्रार्थना करतात. कधी-कधी लोक येऊन माझी आराधना, पूजा करतात.

माझा अंतिम प्रवास समुद्र आहे. कधी वळसे घालून तर कधी सरळ मार्गे समुद्राकडे सतत वाहत असते. ०००